Beheer

Er zijn verschillende snoeimethoden, afhankelijk van de boomsoort, het geplande gebruik of het gewas. Snoeien kan onder meer helpen bij: de grootte te behouden om het oogsten te vergemakkelijken, ziek en beschadigd hout te verwijderen, de vruchtdracht te bevorderen en een schone stam zonder knoesten voor hout te helpen kweken.

Door de juiste afstand en het juiste ontwerp te kiezen voor uw geplande doel van de bomen, kunt u ook de noodzaak van snoeien verminderen. Door bijvoorbeeld bomen zoals elzen onder houtbomen te planten, wordt schaduw gecreëerd waardoor de houtboom gedwongen wordt recht en schoon te groeien zonder te snoeien.

Dit zijn de meest voorkomende vormen van boomsnoei:

Fruit- en notenbomen – enige vormsnoei is nodig om de boom de juiste vorm en initiële groei te geven, gevolgd door jaarlijkse snoei om de vruchtdragende en vegetatieve groei in evenwicht te houden. Dwergonderstammen hoeven minder te worden gesnoeid en zijn gemakkelijker te plukken, maar zijn minder veerkrachtig in systemen met een lage input.

Fruitbomen snoeien volgens een opgaande centrale as en horizontale zijtakken kent een aantal voordelen:

• Sneller fruitproductie;
• Op horizontale takken kan makkelijker fruit groeien dan op steile takken;
• De takken groeien niet te zwaar uit waardoor doorgang met tractor makkelijker is;
• Eenvoudigere manier van snoeien;
• Makkelijkere oogst (je kan er makkelijker een ladder tegen zetten).

Het nadeel is dat de bomen doorgaans groter worden. 

Hakhout met korte omlooptijd – het oogsten van het hout is ook het snoeien. Als de bomen deel uitmaken van een begrazingssysteem, kan het nodig zijn af en toe te snoeien om het gebladerte op graashoogte te houden.

Hout – hoewel veel bomen in agroforestry-systemen sneller groeien door de verminderde concurrentie om licht en vocht, leidt dit ook tot een takkigere boom die, als hij niet wordt gesnoeid, minder waard wordt. Alle zijtakken terugsnoeien tot aan de stam voordat ze een diameter van 4 cm hebben bereikt, meestal tot 10 m, afhankelijk van de markteisen. Gespecialiseerde snoeiapparatuur kan noodzakelijk zijn.

Het onder controle houden van de vegetatiegroei onder bomen is een belangrijk instrument bij de succesvolle vestiging van bomen voor agroforestry. Het vermindert de concurrentie om vocht en licht, die een jonge boomscheut kan tegenhouden. Er is niet één goede methode, maar hier volgen een aantal opties met hun voor- en nadelen.

Herbicide – hoewel het doeltreffend, goedkoop en snel is om vegetatie te doden, creëert het volledig verwijderen van de levende ondergroei een kale bodem die kwetsbaar is voor uitdroging en erosie en geen bescherming biedt voor de boomwortels, vooral in hete, droge lentes en zomers. Het draagt ook niet bij aan een gezonde bodem.

Begrazing – met een sterke aanspanning en bewaking dicht bij de boom, of met zorgvuldig gebruik van elektrische afrasteringen, kan begrazing tot bijna aan de stam een effectieve manier zijn om concurrentie te verminderen. Er bestaat echter een risico dat het vee de takken van de boom opeet terwijl ze groeien, en dat de wortelzone wordt vertrapt, wat verdichting kan veroorzaken. 

Mulchmatten  – effectief bij de bestrijding van eenjarige en sommige meerjarige onkruiden, maar lastig aan te brengen en de mulchmatten trekken woelmuizen aan.

Houtsnippermulch – zeer effectief tegen eenjarige onkruiden, vochtretentie en verbetering van de bodemgezondheid. Duurder om aan te brengen, maar de terugverdientijd is bewezen, doordat ze ook zorgen voor een snellere vestiging en betere ontwikkeling van de bomen.

Fysieke bestrijding – strimming / maaien. Doeltreffend voor het beheer van de vegetatie, maar houdt het vochtgehalte nauwelijks op peil. Het is een duur systeem, dat meestal gebruikt wordt als laatste redmiddel, als andere methoden hebben gefaald.

Niet concurrerende ondergroei – het is ook mogelijk om het plantgebied van tevoren voor te bereiden en een niet krachtig gras- of klavermengsel te zaaien dat niet met de bomen concurreert. Na verloop van tijd zullen krachtiger soorten de overhand krijgen, maar de bomen zijn dan al goed gevestigd.

Er zijn verschillende oogstmogelijkheden voor bomen in agroforestry-systemen: de eerste dunningen van houtaanplantingen, de uiteindelijke oogst van volgroeid hout, hakhout met korte omlooptijd voor houtsnippers of houtbrandstof. Voor kleinere bomen is een kettingzaag waarschijnlijk de meest kosteneffectieve methode, maar afhankelijk van het aantal bomen en de toegankelijkheid van het terrein is het inhuren van gespecialiseerde aannemers met grotere machines een optie. Vraag gespecialiseerd advies over de waarde van en markten voor grotere bomen.

Net als bij hout zal de omvang van de aanplant bepalend zijn voor de investering in gespecialiseerde apparatuur. Voor de meeste kleinschalige bedrijven volstaan plukkisten en een aanhangwagen. Grotere aanplantingen zullen meer investeringen vergen, vooral als het fruit wordt opgeslagen in plaats van bij de oogst op het bedrijf te worden verkocht. Voor zacht fruit en voor langere opslagperioden zal ook koude opslag nodig zijn.