Aanleg

Normaal gesproken worden bomen in noord-zuidrichting geplant om het effect van schaduw op de eenjarige gewassen te minimaliseren. De positie en oriëntatie van bomen hangt echter af van de boomsoort, de plantafstand, de schaduwtolerantie van de (eenjarige) gewassen, het onderhoud van de bomen en een doeltreffend en uitvoerbaar ontwerp. De optimale afstand tussen bomenrijen is tweemaal de maximale boomhoogte. De plantafstand tussen de bomen in een rij moet ongeveer 80% van de maximale kroonbreedte bedragen. Verder moet een ontwerp afgestemd zijn op de werkbreedte van landbouwmachines, gangbare windrichting en mechanisch onderhoud.

De wetgeving hierover verschilt per land.

Foto: Amandelen in bloei. Eastbrook Farm (VK)

Bomen goed planten is van cruciaal belang om ze te laten overleven en goed te laten ontwikkelen. Er zijn verschillende plantmethodes die u kunt gebruiken, afhankelijk van het bodemtype, de beschikbare machines en arbeidskrachten.

• Voorbereiding van de grond – het bewerken van een strook of het gebruik van een onderzaaimachine om een plantsleuf te frezen kan het planten sneller en gemakkelijker maken en in zwaardere grond kan het de wortels helpen snel in de lagere bodemlagen te komen. Er is hierbij echter ook een risico van beschadiging of scheuren van de grond in droge lentes op kleigronden.
• Mechanisch aanplanten – op lichte gronden kan dit bij het planten van grotere bomen tijd besparen en een kosteneffectieve optie zijn. Op kleigrond echter, of voor kleine bomen, verdient het planten met de hand de voorkeur en is het meestal kosteneffectiever.
• Met de hand planten – voor jonge boompjes met blote wortel is het planten met een spade waarschijnlijk het snelst en meest succesvol.

Verzorging na het planten

In het stuk over beheer kan je meer lezen over het belang van mulch bij onkruidbeheersing, maar een goede houtsnippermulch zal de waterretentie met ongeveer 25% verhogen. In zeer droge lentes kan irrigatie nuttig zijn, maar bij grotere aanplantingen is dit vaak niet praktisch.

Er zijn verschillende mogelijkheden om bomen te beschermen tegen afvreten door wild en het komt aan op een afweging tussen risico en kosten.

Het omheinen van hele velden voor herten is zeer effectief, maar ook zeer kostelijk en helpt niet als u vee in het veld wil integreren.

Het omheinen van groepen of lijnen van individuele bomen is een andere optie, met ofwel een afrastering voor vee, herten of elektrische prikkeldraad. De kosten variëren naargelang de opstelling. Rijen zijn bijvoorbeeld duurder per boom dan groepen. Ook het type afrastering is van invloed op de kosten. Elektrische afrasteringen op heuphoogte met één draad werken bijvoorbeeld goed tegen groot vee, maar bij schapen zijn lagere strengen nodig.

Voor kleinere aantallen bomen werken individuele afrasteringen ook goed, maar daarvoor is een zeer sterke paal nodig. Meer geld uitgeven voor een goede paal is de investering waard. Er zijn gaas- of plasticoplossingen verkrijgbaar, maar ook nieuwere biologisch afbreekbare harsalternatieven.

Als woelmuizen, konijnen of hazen een probleem zijn, kan het nodig zijn om extra korte afschermingen rond de boomstam te plaatsen om te voorkomen dat de schors wordt aangevreten.

Foto: Bescherming tegen vraat van wilg en populier. Eastbrook Farm (VK)